Kết quả và giải pháp nâng cao chất lượng hiệu quả giám sát của HĐND huyện

Theo đó, HĐND huyện thực hiện giám sát việc tuân theo Hiến pháp, pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện và các nhiệm vụ quan trọng khác. Thông qua giám sát, HĐND phát hiện những bất cập, hạn chế trong việc triển khai thực hiện chủ trương, chính sách của Nhà nước để đưa ra kiến nghị nhằm bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách đã ban hành một cách phù hợp nhất, hiệu quả nhất.

Kết quả triển khai thực hiện giám sát của HĐND huyện

Trong năm qua, triển khai thực hiện Nghị quyết của Huyện ủy, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh Quảng Nam; HĐND huyện đã không ngừng đổi mới nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức hoạt động, nhất là hoạt động giám sát để ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả của cơ quan HĐND huyện, từng bước đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân toàn huyện. HĐND huyện đã quyết định Chương trình giám sát hằng năm theo đúng quy định của pháp luật, Nghị quyết do HĐND ban hành đúng trình tự, nội dung phù hợp với yêu cầu thực tiễn, được thực hiện đảm bảo yêu cầu đề ra. Năm 2024, đã tổ chức thành công 07 kỳ họp (trong đó có 02 kỳ họp thường lệ, 05 kỳ họp chuyên đề), ban hành 62 Nghị quyết. Tại các kỳ họp, HĐND huyện đã thực hiện khá tốt chức năng giám sát thông qua việc xem xét báo cáo của Thường trực HĐND, UBND, các cơ quan tư pháp và các báo cáo của các cơ quan liên quan; tổ chức phiên thảo luận để đánh giá kết quả thực hiện, bổ sung mục tiêu, nhiệm vụ, đề xuất các giải pháp trong các báo cáo trình HĐND tại kỳ họp. Tại kỳ họp thường lệ ngoài báo cáo trả lời ý kiến cử tri sau kỳ họp, HĐND huyện còn xem xét, giám sát báo cáo của UBND huyện về kết quả trả lời các kiến nghị sau giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ địa biểu HĐND huyện để kỳ họp theo dõi, và truyền thanh trực tiếp để cử tri trên địa bàn biết, theo dõi, đây là một trong những nội dung mới, qua đó giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giải quyết kịp thời các nội dung được cử tri quan tâm. Bên cạnh đó tổ chức chất vấn tại các kỳ họp, nội dung chất vấn được chuẩn bị chu đáo, tổ chức chất vấn đạt yêu cầu, đã góp phần tăng thêm hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND trong hoạt động giám sát.

HĐND huyện đã quyết định Chương trình giám sát chuyên đề của Thường trực HĐND, hai Ban HĐND huyện hằng năm; Thường trực HĐND phân công cho hai Ban, Tổ đại biểu HĐND huyện giám sát trên một số nội dung liên quan. Ngoài ra, với chức năng, nhiệm vụ hai Ban và Tổ đại biểu HĐND huyện chọn nội dung để xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát một cách khoa học, hợp lý, triển khai thực hiện có hiệu quả nhất. Đến nay, Thường trực HĐND huyện đã tổ chức 03 cuộc giám sát và 15 cuộc khảo sát; Ban KT-XH đã tổ chức 08 cuộc giám sát, 09 cuộc khảo sát; Ban Pháp chế thực hiện 06 cuộc giám sát, 05 cuộc khảo sát tại UBND huyện, các cơ quan, địa phương, đơn vị; năm Tổ đại biểu HĐND huyện đều xây dựng kế hoạch tổ chức một đến hai cuộc giám sát trên các lĩnh vực được phân công. Nội dung giám sát, khảo sát tập trung vào các đề án, các nội dung mà cử tri quan tâm, đều khắp trên các lĩnh vực, như: Đề án phát triển thương mại, dịch vụ; phát triển khoa học, công nghệ trên địa bàn huyện; Đề án “Phát triển giáo dục mầm non, tiểu học, Trung học cơ sở giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030; thực hiện cơ chế, chính sách hỗ trợ trồng Quế Trà My theo Nghị quyết số 40/2017/NQ-HĐND ngày 07/12/2017 của HĐND tỉnh và việc hỗ trợ phát triển chăn nuôi theo Nghị quyết số 24/2022/NQ-HĐND 14/10/2022 của HĐND tỉnh; thực hiện Nghị quyết 35/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về quy định cơ chế hỗ trợ phát triển kinh tế vườn, kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2021-2025; giám sát công tác quản lý nhà nước về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất các công trình trên địa bàn huyện; giám sát việc thực hiện kết luận sau giám sát về đầu tư, quản lý, sử dụng các công trình nước sạch nông thôn trên địa bàn huyện; giám sát việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính; giám sát công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; xử lý vi phạm hành chính trên lĩnh vực đất đai, tài nguyên, khoáng sản; giám sát tình hình thực hiện quy định pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông đường bộ… Đây là một nổ lực lớn của Thường trực HĐND, các Ban và Tổ địa biểu HĐND huyện trong năm 2024.

Hoạt động giám sát của Đại biểu HĐND huyện chủ yếu được thực hiện thông qua các hoạt động chung tại kỳ họp HĐND huyện như thảo luận các báo cáo của Thường trực HĐND, UBND huyện, các ngành, cơ quan trình; tham gia chất vấn tiếp tại kỳ họp và hoạt động tiếp xúc cử tri. Trong thời gian qua, cùng với việc Đại biểu HĐND huyện tham gia các đoàn giám sát chuyên đề. Thường trực HĐND huyện đã tạo điều kiện để đại biểu phát huy vai trò giám sát của mình thông qua việc đưa nội dung giải quyết kiến nghị sau giám sát, sau chất vấn, giải trình và ý kiến, kiến nghị của cử tri vào chất vấn tại kỳ họp HĐND; qua đó giúp đại biểu đánh giá một cách toàn diện, đi sâu phát hiện và đề xuất được những giải pháp kịp thời những khó khăn, vướng mắc, nâng cao hơn nữa trách nhiệm thực hiện của các cơ quan chịu sự giám sát, chất vấn, giải trình và giải quyết kiến nghị của cử tri. Nhìn chung, công tác giám sát, khảo sát được HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu, Đại biểu HĐND huyện triển khai đảm bảo kế hoạch đề ra; phương thức giám sát tiếp tục đổi mới, khoa học, hiệu quả; thành viên của đoàn giám sát tham gia đầy đủ, tích cực. Qua giám sát đã nêu rõ kết quả, hạn chế, nguyên nhân và kiến nghị đối với từng cấp, từng ngành, cơ quan, đơn vị liên quan để giải quyết, khắc phục trong quá trình quản lý, điều hành. Và tích cực theo dõi, đôn đốc việc giải quyết các kiến nghị sau giám sát, góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND huyện. Với những nổ lực như vậy, HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu HĐND huyện được đánh giá hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ và Tập thể Thường trực HĐND huyện được Ban Thường vụ Huyện ủy đánh giá hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2024.

Một số kinh nghiệm rút ra trong việc triển khai thực hiện giám sát

Từ thực tiễn thực hiện công tác giám sát của HĐND huyện có thể rút ra một số kinh nghiệm: Chuẩn bị thật chu đáo các nội dung, công việc, lịch trình trước khi triển khai thực hiện việc giám sát. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan trong xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát một cách khoa học, trách chồng chéo về thời gian, nội dung, đối tượng giám sát. Trong giám sát cần nghiên cứu kỹ các tài liệu liên quan đến nội dung giám sát, nhất là những nội dung mới, nội dung khó, có tính đặc thù chuyên môn cao; cần tham khảo các văn bản, tài liệu liên quan của cấp ủy Đảng, các văn bản luật và tài liệu hướng dẫn của các cơ quan cấp trên liên quan nội dung giám sát. Thực hiện thật tốt công tác khảo sát thực tế, phân công nhiệm vụ cho các thành viên nghiên cứu hồ sơ giám sát; phát huy trí tuệ, vai trò trách nhiệm của đại biểu chuyên trách trong công tác giám sát. Tổ chức giám sát phải khoa học; báo cáo kết quả giám sát phải đánh giá đầy đủ những kết quả đạt được; chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân hạn chế, trên cơ sở đó kiến nghị cụ thể những vấn đề cần khắc phục sau giám sát; kết luận giám sát ngắn gọn, cụ thể; sau giám sát phải theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị.

Giải pháp thực hiện công tác giám sát trong thời gian đến

- Tiếp tục nâng cao năng lực giám sát của Thường trực và các Ban, Tổ đại biểu HĐND huyện. Trong đó, các Ban cần phải chủ động, sáng tạo và nâng cao tinh thần trách nhiệm trong hoạt động giám sát; phát huy trách nhiệm thành viên Ban (nghiên cứu báo cáo, tham gia khảo sát, đóng góp ý kiến), huy động trí tuệ tập thể Ban, từ đó nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động giám sát của các Ban HĐND huyện. Đồng thời tăng cường tham mưu HĐND, Thường trực HĐND huyện tổ chức các phiên giải trình, chất vấn tại các kỳ họp để nâng cao chất lượng, hiệu quả các kỳ họp và công tác giám sát của HĐND huyện.

- Để triển khai thực hiện tốt công tác giám sát, trước hết là chọn nội dung giám sát, Thường trực HĐND huyện tập trung vào những vấn đề dân sinh thiết thực, đặc biệt là những vấn đề khó khăn, bất cập, các vấn đề cử tri quan tâm, kiến nghị nhiều lần; đây là khâu quan trọng, việc lựa chọn nội dung giám sát đúng trọng tâm, trọng điểm quyết định đến chất lượng và hiệu quả của giám sát. Thường trực HĐND huyện thường xuyên chỉ đạo, điều hòa hoạt động giám sát, khảo sát có trọng tâm, trọng điểm, thiết thực và hiệu quả, đi vào chiều sâu, tránh trùng lặp giữa các cơ quan của HĐND huyện và với hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của các cơ quan khác trong hệ thống chính trị; do vậy ngay từ đầu năm trên cơ sở Chương trình, Kế hoạch kiểm tra, giám sát của Huyện ủy, Thường trực HĐND huyện phối hợp chặt chẽ với UBKT Huyện ủy, các cơ quan liên quan, Mặt trận Tổ quốc để xây dựng kế hoạch giám sát, cũng như chủ trì họp các Ban để thông qua kế hoạch giám sát, khảo sát hằng năm một cách hiệu quả nhất. Ngoài ra, kịp thời ban hành thông báo giao nhiệm vụ, nội dung giám sát cho Tổ địa biểu HĐND huyện để triển khai thực hiện giám sát.

- Vấn đề xây dựng đề cương giám sát, khảo sát cũng hết sức quan trọng. Do vậy, cần phải tìm hiểu, nắm chắc các quy định của pháp luật liên quan đến nội dung giám sát đồng thời phải bám sát thực tiễn, những vấn đề cần quan tâm xung quanh nội dung giám sát để từ đó xây dựng kế hoạch, đề cương, yêu cầu báo cáo rõ ràng, cụ thể, chi tiết (càng chi tiết, cụ thể càng tốt) nhất là những vấn đề cử tri quan tâm, yêu cầu đối tượng được giám sát báo cáo làm rõ để đoàn giám sát nắm được vấn đề, nắm được các nội dung cần quan tâm…

- Thực hiện tốt công tác khảo sát thực tế, thực địa, qua khảo sát đối tượng liên quan, kiểm chứng thực tế, xem xét hồ sơ để phục vụ cho công tác giám sát (phân công cụ thể cho các thành viên đoàn giám sát để xem xét, nghiên cứu các nội dung liên quan một cách sâu sắc), tham vấn ý kiến các tầng lớn Nhân dân, các chủ thể là đối tượng của hoạt động quản lý Nhà nước, chịu tác động của các chủ trương, chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; các cơ quan, tổ chức có liên quan đến hoạt động của đối tượng chịu sự giám sát; một số nội dung quan trọng cần xin tư vấn của các ngành cấp trên.

- Tổ chức cuộc giám sát phải thật sự khoa học, gợi ý thảo luận trọng tâm, trọng điểm; kết luận giám sát ngắn gọn, đi thẳng vào các vấn đề cần quan tâm; kiến nghị rõ các biện pháp, giải pháp để khắc phục tồn tại, hạn chế một cách khả thi nhất.

- Kết thúc giám sát phải thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị sau giám sát để bảo đảm các kiến nghị được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. Tăng cường giám sát lại việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát, các nội dung mà các đối tượng giám sát không thực hiện hoặc thực hiện chưa đạt yêu cầu.